قسمت 21

معرفت خدای متعال اصلی ترین واقعه در خلقت است و آنچه از متواترات کتاب و سنّت برمی آید این است که آنچه اوّلاً اتّفاق افتاده جلوه ی خدای متعال، معرفت و تعریف خدای متعال بوده به نور عظمتش و نکته ی لطیف این جاست:

معرفت درست معرفتی است که در تمام مراتبش و به تمام انحائش خدای متعال به عظمتش یافته می شود؛ چه خدای متعال را آدم به جلالش بشناسد، چه به جمالش.

یعنی این طور نیست کسی خدای متعال را به جلالش بیابد و خاضع شود، بعد به جمالش بیاید و عاصی شود! این دروغ است.

اوّل صفتی که از خدای متعال در خلقتش ظاهر شده و خدای متعال خودش را به آن نشان داده عظمت است و مواجهه با عظمت آدم را ذلیل می کند، خاضع می کند. البتّه طعم مواجهه با عظمت وقتی که به قهر بوده باشد و طعم مواجهه با عظمت وقتی از سر مهر بوده باشد متفاوت است. امّا علی ایُّ حالٍ عظمت است و در هر دو مورد زانو های آدم اگر ایستاده باشد می لرزد، اگر آرام باشد، آدم را به تضرّع وادار می کند، اگر راست بوده باشد خمش می کند، اگر عزیز بوده باشد ذلیلش می کند.