شاهراه و شِبه راه ها

شاهراه دین الاهی و رسیدن به کمالات آن عبادت و عبودیت خدای متعال است و شبه راه هایی که شبیه راه است پرداختن به اخلاق و احکام و عقاید، بدون درون مایه ی معرفت و محبّت خدای متعال است.

عبادت یعنی خود را از آن خدای متعال دانستن و لاجرم مطیع او بودن با خضوع و گردن کجی و رغبت نه از سر ناچاری و کدورت و صراط مستقیم مسیری است که متدینِ این دین را به معرفت و محبّت خدای متعال و ولیّ او می رساند.

معرفت آن که تمام حسن است، خالق و مصدر و منشاء همه ی حسن است به طور طبیعی و تجربی ایجاد محبّت می کند و در طی طریق اگر درست طی شود آن چه در ابتدا به عنوان سرمایه ی اولیه بوده زیاد می گردد، لذا؛ بستر دین از معرفت و محبّت شروع شده در معرفت و محبّت طی می شود و نهایتاً به معرفت و محبّتی می رسد که به نوبه ی خود انتهای بی انتهایی است.

به این ترتیب معرفت و محبّت خدای متعال و ولیّ او باطن یک متدین راستین را تشکیل می دهد و لذا آن چه که از او ظاهر می شود رفتاری است زیبا که مرضی و مرتضی خدای متعال است.

بر طبق آموزه های اخلاق یونانی برای ایجاد محاسن اخلاقی باید عمل کرد و از آن مراقبت کرد و برای دور شدن از اخلاق های زشت باید آن ها را ترک کرد، لذا؛ لازمه ی دسترسی به فضایل اخلاقی در این راه ریاضت کشی و جنگیدن با نفس است، اما در شریعت الاهی با توجه به این که اصل و ریشه ی آن، معرفت و محبّت خدای متعال است، ایجاد صفات حسنه بسیار کار ساده ای است.

شاه راه طی منازل و مقامات و کمالات دین الاهی معرفت است و عمل متناسب آن، ایمان است و عمل متناسب آن و بالاتر از آن تقوا است.

در عبادت، خدای متعال به سبوحیّت، عظمت و محبّت وجدان می شود و لذا بنده در بند الوهیت او به بند کشیده می شود در حیرت و ذلت و محبّت و به این ترتیب رفتاری از او سر می زند که مالکش می خواهد الاهش می خواهد، الله اش می خواهد. حالا دانه دانه برشمردن محاسن و معایب اخلاقی چه مشکلی را حل می کند؟

مشکل در چگونگی تبدیل اسلام به ایمان است چرا که بعد از ایمان تخلّق به اخلاق حسنه کار سختی نیست، پس به این ترتیب این خدا داری است که ریشه و اصل محاسن اخلاقی و صفات خوب است و بدون داشتن آن حرف زدن از اخلاق و سبک زندگی دینی و الهی و... سر بی صاحب تراشیدن است. لذا؛ آدم خوبی که فاقد معرفت و علم و ایمان است در کف کف خوبان است یا اصلاً از جرگه ی آن ها خارج است بلاتشبیه مانند حیوانی است که مفید بوده باشد و هر کسی میزان آدم شدن و خوش باطن شدنش را در نمازش می تواند بسنجد.